بهینه یابی ظرفیت پذیرش دانشجو در دانشگاههای دولتی ایران

در دهه‌های اخیر آموزش‌عالی گسترش بسیاری یافته است. دلیل اصلی این رشد عوامل قانونی، اقتصادی، عدالتخواهانه و نیز پاسخ به تقاضای اجتماعی در همه کشورهای جهان بوده است. به طوری که تعداد دانشجویان جهان از 13 میلیون نفر در سال 1960 با بیش از 12 برابر افزایش به 7/158 میلیون نفر در سال 2008 رسیده است. با وجود این، گسترش آموزش‌عالی با محدودیتهایی از جمله کمبود مدرس، کمبود فضای فیزیکی و کمبود منابع مالی مواجه بوده است. در مطالعه حاضر، با هدف تعیین ظرفیت بهینه پذیرش دانشجو، در چارچوب روش توصیفی و با کاربرد یک مدل برنامه‌ریزی خطی و در نظر گرفتن سه محدودیت اصلی گسترش آموزش‌عالی، میزان بهینه ظرفیت پذیرش دانشجو بر حسب تعریف «دانشجوی مقیاس» محاسبه شده است. یافته‌ها نشان داد که اکثریت قریب به اتفاق دانشگاههای کشور بیش از ظرفیت بهینه به پذیرش و آموزش دانشجو اقدام کرده‌اند، به‌طوری که نسبت تعداد دانشجوی موجود به مطلوب در سطح وزارت علوم، تحقیقات و فناوری معادل 7/2 به دست آمد. توصیۀ نهایی بررسی حاضر اولویت دادن به بخش آموزش‌عالی و افزایش حمایتهای مالی و قانونی از آن به جای کاهش پذیرش و نیز توجه عملی بیشتر به این بخش از جانب برنامه‌ریزان، سیاستگذاران و مسئولان کشور است.